Document van het "Gilde van het Heilig Sacrament" uit 1996

Omschrijving uit 1996

Het onderstaande is overgenomen van een getypt kopie wat waarschijnlijk voor 1996  of in het begin van 1996 is opgesteld. (gezien de tekst en het Europees schieten was in Haaksbergen in 1996)

 

  1. Geschiedenis:

Gilde van het Heilig Sacrament waarschijnlijk opgericht in 1537 toen werd er gewerkt aan een altaar in de kerk.
Opgericht als kerkelijk broederschap met als taak het opluisteren van kerkelijke feesten, viering van het Heilig Sacrament laten lezen van missen. Rond het midden van de 17de en 18de eeuw is het een schuttersgilde geworden, en meer een wereldlijke taak. Het schutten is beschermen niet schieten. Het gilde groeit uit tot een soort burgerwacht, met oefening in het gebruik van wapens, zodat in geval van nood het dorp en de kerk beschermd kon worden, tegen plunderaars welke in de 17de en 18de eeuw ten gevolge van vele oorlogen in Brabant waren. Het gilde is dus meer dan 350 jaar oud. Hierbij kunne we de conclusie trekken dat deze vorm van gilden een hele andere is dan die in de geschiedenisboeken vermeld staan. Dit zijn namelijk beroepen-gilden, b.v. lekengilde, schildersgilden e.d..

  1. Gilde van het Heilig Sacrament:

Het gilde is een broederschap met als doel in verband met de Rooms-katholieke kerk en geleid door een christelijke levensbeschouwing te behouden, bevorderen en uitdragen van de gildegeest. Onderhouden van onderlinge vriendschap, trouw aan het kerkelijken wereldlijk gezag, dienstbaarheid, eerbied voor het voorgeslacht en menselijke waardigheden.

  1. Huidige taken en aktiviteiten:

Deelnemen aan:

Gildefeesten (2 à 3x per jaar)
Europees Koningschieten (1 x per jaar)
B.v. Eupen – Eindhoven – Medebach – Peer – Valkenburg – Aken -Nijmegen – Genk – Lippstad. Dit jaar in Haaksbergen (31 aug – 1 sept).
Over 2 jaar in Polen.

Onderhouden van: Contacten met andere gilden, vergaderingen e.d.

Deelnemen aan: Tentoonstellingen:

*21/4 – 15/10 1996 in Eicha museum
*Op gildedagen.

Onderhouden van:

De Gildebossen (snoeien)
Het schietterrein en de accommodatie
De attributen (vaandels – geweren – trommen – kostuums enz.)

Oefenen in:

* Trommen
* Vendelen
* Schieten : competitie, grote/kleine gaai.

Opleiden:

Jonge tamboers en vendeliers, van schutters

Feesten van ons gilde:

* Sacramentsdag
* Teerdag

Werven financiële middelen:

* Contributie
* Verkoop kaarsen
* Subsidie

Werven nieuwe leden. Vergaderingen. Organiseren van koningschieten 1x per 3 jaar. Opluisteren van kerkelijke en wereldlijke gebeurtenissen en feesten bijv. Koninginnedag, Heilige Gerardus. Begraven van gildebroeders en zusters.

  1. Speciale gebruiken en gewoonten:

Bonen nieuwe leden = zwarte en witte bonen.
Koningschieten = laatste stukje vogel.
Inhalen nieuwe leden op teeravond (hoofdvaandeel – krans).
Inhalen nieuwe koning over vlag lopend.
Schenken zilver – koning- jubilea.
Boetes F. 10,- bij niet komen op bepaalde evenementen.
Entreegeld                 = nieuw lid voor hoed – sjerp – stropdas.
Kleding                       = Gildepak voor tamboers of vendeliers bestaat uit:
zwarte pofbroek, zwart/rode cape, witte kniekousen, rode baret + witte
veer, zwarte jas met witte manchetten en kraag, rode sjerp.
Kleding                       = overige gildebroeders: zwart pak zwarte hoed + witte veer, stropdas, wit
overhemd, rode sjerp met gouden rand.
Kaarsenverkoop       = In kersttijd 4 verpakte kaarsen, deur aan deur in Bergeyk.
Vendelen                    = bij speciale gelegenheden/feesten
Trommen                   = slaan van de dieptrom.
Schieten                      = op kleine of grote gaai.
Gaai is vogel = blokhout, soms versierd.
op wip = is competitie op speciaal stalen vork waarop plaatjes.
Teren                            = feesten : eten – drinken.
Inhalen nieuwe leden.

  1. Funkties en hun afwijkende namen:

Keizer                       = 3x achter elkaar koning schieten of in totaal 5x koning.
Koning                     = Laatste stukje  van de vogel afschieten.
Hoofdman               = Voorzitter.
Dekenschrijver       = Secretaris.
Regerend deken     = Penningmeester.
Deken                       = Bestuurslid.
Overheid                  = Bestuur.
Hoofdvendelier      = Vaandeldrager.
Gildebroeder           = Lid van het gilde.
Gildezuster              = Vrouw van een gildebroeder.
Tamboer                  = Trommelaar.
Vendelier                 = Vendelzwaaier (vendel of vaandel is vlag).
Piekenier                  = Ordebewaarder.
Zilverdrager             = Draagt zilvervest = breuk (zilver =zilveren medaille of schild).

 

 

  1. Attributen:

Geweren
Hoofdvaandel
Zwaaivaandels
Trommen
Pieken
Flambouwer : Lamp + stokken
Dekenstokken
Sjerpen
Zilverbreuken met schilden:

* Koningsschilden
* Herinneringsschilden
* Prijzenschilden

Gildepakken

  1. Bronnen van inkomsten:

Contributie
Boeten
Entreegelden
Schenkingen
Organiseren schietwedstrijden

  1. Koningschieten:

Verzamelen in het gildehuis in tenue. Heilige Mis met koor. Korte rondgang door Bergeyk. Koffie met gebak in Gildehuis. Naar schietterrein in de Maay. 3x om schutsboom om deze te vrijen= vrijmaken. Voorlezen van de regels van het koningsschap.
Eerste schot:

– burgemeester of afgevaardigde
– Pastoor
– Hoofdman
– “Oude” koning

Breuk onder de boom hangen.
Alle leden moeten een lotje ter trekken ter bepaling van de schietvolgorde vanaf het laagste nummer schieten op en versierde “vogel”. De vogel moet ten minste 1 ronde staan. Degene die het laatste stukje van de “vogel” eraf schiet is koning voor drie jaar en ontvangt de felicitaties. ’s-Avonds wordt de koning van huis gehaald en naar het Gildehuis gebracht. Dan wordt een vendelgroet gebracht. De koning mag al enige over het vaandel het Gildehuis binnengaan. Dit alles opteerdag. Daarna koffietafel gevolgd door een gezellige avond. De koning heeft een representatieve functie en is gedurende zijn koningsschap bestuurslid. Tegen het einde van zijn koningsschap schenkt hij het Gilde een Koningsschild. Dit is een zilveren schild = soort medaille met daarop de inscriptie en vaak uitbeelding van zijn beroep. Schiet hij 3x achter elkaar of 5x niet achter elkaar dan wordt hij Keizer. Vaak is men Keizer voor het leven.

  1. Vendelen:

Vendelen is het vaandel met een zware knop aan de stok zwaaien op een bepaalde manier. Dit wordt een vendelgebed genoemd (St. Joris vecht met de draak). Elke draai of slag heeft een bepaalde betekenis.
Bijvoorbeeld :
* Het vaandel wordt boven het hoofd gedraaid. De vendelier brengt boven het
hoofd de groet aan de allerhoogste. Hij vraagt moed om sterk te staan in de
strijd die gaat beginnen, en vraagt moed om hem eerlijk en goed te strijden

*Het vaandel wordt om de enkels gezwaaid. De vendelier moet er voor zorgen dat
het vaandel steeds draaiende blijft. Belangrijker nog dat hij het rein houdt, zelfs
als het vlak boven de grond gedraaid wordt. Het vaandel is immers het symbool
van reinheid.